Zmiana rozmiaru tekstu w WCAG 2.0
W WCAG 2.0 wśród kryteriów sukcesu odnoszących się do wytycznej 1.4, która mówi, że „Użytkownik powinien móc dobrze widzieć bądź słyszeć treści”, mamy kryterium 1.4.4 brzmiące:
„Oprócz napisów rozszerzonych oraz tekstu w postaci grafiki rozmiar tekstu może zostać powiększony do 200% bez użycia technologii wspomagających oraz bez utraty treści lub funkcjonalności”.
Jest to kryterium na poziomie podwójnego AA. Aby dobrze to kryterium rozumieć, musimy najpierw objaśnić, co to są technologie wspomagające. Objaśnienie również znajdziemy w WCAG 2. Doczytamy tam, że jest to sprzęt albo oprogramowanie tudzież jedno i drugie, „działające jako program użytkownika lub współpracujące ze standardowymi programami użytkownika, dostarczające funkcjonalności niezbędnych osobom niepełnosprawnym, przekraczające możliwości standardowych programów użytkownika”. Wprawdzie rozróżnienie miedzy standardowymi aplikacjami a technologiami wspomagającymi nie jest oczywiste, ale tego przypadku wątpliwości nie dotyczą. Zaimplementowanie w serwisie usprawnienia umożliwiającego zmianę rozmiaru tekstu nie jest technologią wspomagającą. Zastanówmy się, o co dokładnie chodzi w tym kryterium sukcesu. Czy konieczne jest wyposażanie witryny w przełącznik rozmiaru czcionki, aby spełnić ten wymóg WCAG 2.0
Nigdzie nie znajdziemy wymogu, precyzującego, jakiej wielkości czcionki należy używać na stronach internetowych. I zbyt mała czcionka, i zbyt duża mogą być źródłem dyskomfortu podczas przeglądania stron. Zbyt mała wymaga wytężania wzroku i może powodować szybsze zmęczenie, nawet u osób zdrowych, a zbyt duża może powodować problemy w objęciu wzrokiem przeglądanych obszarów tekstu, nie mówiąc już o niezbyt estetycznym wyglądzie. Decyzje o rozmiarach czcionek są arbitralnymi decyzjami twórców stron, więc dobrze byłoby, aby użytkownicy mieli możliwość dostosowania ich rozmiarów do swoich potrzeb.
Kryterium sukcesu określone w punkcie 1.4.4 WCAG 2.0 zawiera dwa wymagania:
- pierwsze to dostarczenie mechanizmu, który umożliwi użytkownikom stopniowe zwiększanie rozmiaru tekstu (i przywracanie wartości domyślnych),
- drugie to zapewnienie, że zastosowanie tego mechanizmu nie będzie powodowało utraty treści lub funkcjonalności strony.
Niekonieczne, ale użyteczne
Od kiedy we wszystkich współczesnych przeglądarkach zaimplementowano możliwość skalowania rozmiaru stron za pomocą skrótów klawiaturowych (w Windows CTRL i +, CTRL i - oraz CTRL i 0) albo pokrętła myszki w połączeniu z klawiszem funkcyjnym (CTRL w Windows, CMD w OS X), wszyscy użytkownicy mają możliwość stopniowego zwiększania i zmniejszania obrazu na swoich wyświetlaczach. Również w urządzeniach z ekranami dotykowymi powiększanie rozmiaru obszaru widocznego w wyświetlaczu jest standardową funkcjonalnością.
Oznacza to, że implementowanie na stronie dodatkowego narzędzia serwującego tę funkcjonalność nie jest konieczne.
Nie oznacza to jednak, że nie warto dostarczać użytkownikom takiej funkcjonalności. Warto! Nie wszyscy bowiem, zwłaszcza początkujący użytkownicy Internetu i ludzie starsi, znają możliwości ustawień systemowych swoich komputerów, czy funkcjonalności używanych przeglądarek. Nie wszyscy wiedzą, że tekst można ławo powiększyć za pomocą klawiatury czy myszki i klawiatury.
Implementując taką funkcjonalność, trzeba zadbać, aby spełnione zostało drugie z wymagań zdefiniowanych w kryterium sukcesu - aby zmiana rozmiaru tekstu nie powodowała utraty treści lub funkcjonalności w zakresie określonym w kryterium (a więc przy powiększeniu do 200%). Trzeba także unikać innych zdarzających się dość często usterek czy błędów. Przełączniki zmiany rozmiaru powinny być umieszczone w widocznym miejscu, na każdej stronie, powinny być dostępne z poziomu klawiatury, a nie tylko myszki, rozmiar czcionek powinien się zwiększać w sposób istotny, a nie tak, jak gdyby przełącznik zamieszczono tylko „dla świętego spokoju”. Dobrze byłoby, aby przełączenie rozmiaru czcionek odnosiło się do całego serwisu, a nie tylko do konkretnej strony, czy nawet konkretnego obszaru na stronie (aby użytkownicy nie musieli powiększać tekstu każdorazowo po przejściu na inną stronę.
Przyjrzyjmy się rozszerzeniom dla Joomla oferującym funkcje zmiany rozmiaru czcionek bądź powiększania fragmentów strony.
Moduł Joomla! jFontSize
Udostępniony przez Matta Thomasa z http://betweenbrain.com moduł jFontSize jest wdrożeniem skryptu Frederico Soaresa Vanelli udostępnionego w 2011 roku (zobacz http://jfontsize.com. Działa w Joomla 2.5 oraz 3.x.
Moduł ma kilka użytecznych ustawień. Konfigurując go, można zdefiniować:
- elementy strony, w których dokonywana będzie zmiana rozmiaru czcionki (wykorzystując selektory proste, selektory klasy i selektory identyfikatora),
- ile razy możliwa będzie zmiana rozmiaru - odrębnie dla zmniejszania i zwiększania,
- interwał zmiany rozmiaru podawany w pikselach, np. o 1px, o 3px.
Wygląd modułu można dostosować, edytując oryginalne pliki css.
Moduł nie oferuje żadnych bardziej wyrafinowanych funkcji. Zmianami rozmiaru czcionek nie można kontrolować za pomocą klawiatury. Wprowadzona zmiana obowiązuje tylko na bieżącej stronie. Po skonfigurowaniu modułu należy go koniecznie przetestować i w razie potrzeby zmienić w arkuszach CSS deklarowany rozmiar interlinii (line-height), definiując go względnie (np. 1.5), a nie sztywno w pikselach.
Dodatek Article PXFont Size
Article PXFont Size udostępniany stronie www.karmany.net działa zarówno w Joomla 2.5, jak i w Joomla 3.x, choć i w centralnym katalogu rozszerzeń, i na stronie projektu wskazana jest tylko jego zgodność z Joomla 2.5. Możliwe, że przeprowadziłem zbyt mało testów, by wykryć ewentualne niezgodności.
Dodatek przeznaczony jest dla tych, którzy w przyciski zmiany rozmiaru czcionek chcą wyposażyć w swojej witrynie jedynie artykuły. Konfiguracja dodatku umożliwia osadzenie przycisków w artykułach oraz w listach i przeglądach artykułów w kategorii i w listach kategorii artykułów. Opcje konfiguracyjne pozwalają wskazać ID artykułów i kategorii, w których nie chcemy korzystać z dodatku. Ponadto w konkretnych artykułach można umieścić polecenie {hidefa}, które również spowoduje ukrycie przycisków.
Autor wyposażył dodatek w szereg użytecznych opcji. W ustawieniach można zdecydować o początkowym rozmiarze czcionek), można ustalić format definiowania rozmiaru (px, em, %, cm, mm, pc itd.), można (a nawet trzeba) ustalić najmniejszy i największy dozwolony rozmiar, można wyszczególnić elementy HTML, w których rozmiar czcionki będzie zwiększany/zmniejszany (domyślnie w elementach: div, p, tr, td, table, ul, ol, li). Można również zdecydować o tekstach etykiet wyświetlanych w chmurkach nad przyciskami po najechaniu na nie wskaźnikiem myszki. To ustawienie jest, niestety, nieużyteczne w witrynach wielojęzycznych.
Kolejny zestaw opcji konfiguracyjnych dotyczy wyglądu przycisków. Z poziomu zaplecza można zdefiniować style formatujące blok przycisków oraz tytuł dodatku. Do wyboru administratora udostępniono 11 wersji przycisków w trzech rozmiarach i kilku kolorach (czerwony, niebieski, zielony, szary, czarny).
Ciekawą jest możliwość udostępnienia specjalnego przycisku dla osób z zaburzeniami widzenia. Przycisk od razu powoduje ustawienie największego zadeklarowanego rozmiaru czcionki. Dodatkowo można ustawić parametr „Otwórz w nowym oknie”, dzięki czemu po wybraniu przycisku artykuł zostanie otwarty w dodatkowym oknie, w którym cała przestrzeń przeznaczona jest tylko na wyświetlenie artykułu. Osoby z zaburzeniami wzroku na pewno docenią to rozwiązanie.
Moduł ZOOM
W witrynie http://web-dorado.com/ „za jedyne” $19,99 można nabyć moduł ZOOM, działający w Joomla od 1.5 do najnowszej wersji.
Z możliwościami modułu można się zapoznać na stronach demo witryny oraz demo zaplecza.
Ustawienia modułu kontrolują zmianę rozmiaru czcionki we wszystkich obszarach strony, a więc i w artykułach, i w modułach. W konfiguracji modułu, wykorzystując selektory proste (znaczniki HTML) oraz selektory klas i identyfikatorów można precyzyjnie zdefiniować elementy strony, w których dokonywana będzie zmiana rozmiaru czcionki. Maksymalny i minimalny rozmiar czcionki określany jest procentowo. Kilka kolejnych opcji konfiguracyjnych pozwala określić wygląd przybornika - czy będą to ikony, czy odnośniki tekstowe, czy rozmieścimy je w układzie pionowym czy horyzontalnym, czy w przypadku ikon będą się różniły rozmiarami. Administrator może wybrać jeden z 42 predefiniowanych stylów przycisków.
Porównując funkcjonalności tego płatnego rozwiązania z omawianym wcześniej bezpłatnym modułem jFontSize, trudno znaleźć argumenty przemawiające za wydaniem 20 dolarów. Bo z całą pewnością nie można uznać za taki argument owych 42 predefiniowanych stylów przycisków.
Dodatek iLike Zoomooz
Dodatek iLike Zoomoz wymieniamy w tym zestawie tylko dlatego, że w katalogu rozszerzeń znalazł się wśród wzbogacajacych dostępność, oraz dlatego, że może posłużyć do powiększania wybranych elementów strony. Natomiast dlaczego znalazł się na JED w kategorii Accessibility chyba tylko sam autor raczy wiedzieć. Owszem, wzbogaca stronę o atrakcyjne efekty, których kilka można obejrzeć na stronie demonstrującej walory skryptu Zoomooz.js, który został wykorzystany przez autora dodatku. Jeśli jeszcze wziąć pod uwagę, że osiągnięcie tych ciekawych transformacji wymaga i odpowiedniego okodowania fragmentów strony (np. artykułu), które chcemy powiększyć, oraz dodania do arkuszy stylów odpowiedniego kodu CSS, to trudno byłoby polecać iLike Zoomooz do stosowania w serwisie po to, by zwiększyć jego dostępność. I nie przemawia za nim nawet fakt, że działa w Internet Explorer.
